Het coronavirus houdt heel de wereld en ook Nederland bezig. Het virus heeft effect op alle aspecten van de samenleving, zo ook op de werkvloer. Veel werkgevers en werknemers hebben te maken met de problemen die het coronavirus veroorzaakt.
De overheid geeft werkgevers vele adviezen hoe om te gaan met het corona virus. De werkgevers volgen deze adviezen op grote schaal op. Werkgevers zijn onder andere op grond van de Arbeidsomstandighedenwet verplicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Een werkgever heeft ook op grond van artikel 7:660 BW een instructiebevoegdheid. De werkgever kan de werknemer instructies opleggen in het kader van de goede orde van de onderneming. Er worden hygiëne maatregelen genomen en veel werknemers werken inmiddels thuis of moeten verplicht thuis blijven van hun werkgever. Maar hoe zit het nu met de loondoorbetalingsverplichting bij quarantaine en ziekte? Moet de werkgever loon doorbetalen als de werknemer de opgelegde instructies niet opvolgt? Moet er loon doorbetaald worden als de werknemer thuis wil blijven zonder dat de werkgever daar opdracht toe gegeven heeft? En wat zijn de gevolgen als de werknemer de instructie negeert om naar een risico gebied af te reizen?
Op grond van artikel 7:628 lid 1 BW is de werkgever verplicht het loon aan de werknemer te voldoen, tenzij de werknemer de arbeid geheel of gedeeltelijk niet heeft verricht en dit voor rekening van de werknemer behoort te komen. Artikel 7:629 BW regelt de loondoorbetalingsverplichting bij ziekte.
Werknemer moet in quarantaine of is ziek
De werknemer moet in quarantaine, omdat hij in nauw contact staat met een corona-patiënt of omdat hij zelf ziek is. In beide gevallen, is de werknemer niet in staat om naar werk te komen. Als de werknemer in quarantaine moet is dit niet veroorzaakt door iets wat voor rekening van de werknemer komt en zal de werkgever het loon moeten doorbetalen. Als de werknemer ziek wordt, gelden de algemene regels voor arbeidsongeschiktheid. U bent als werkgever verplicht om het loon van de werknemer door te betalen. Dus zowel voor de quarantaine periode als voor de periode van ziekte moet de werkgever loon doorbetalen.
Werknemer is met vakantie in een risicogebied
De werknemer is met vakantie en tijdens zijn verblijf wordt zijn bestemming aangemerkt als een risicogebied. Op het moment van vertrek, was deze bestemming nog veilig.
De werknemer begint ziekteverschijnselen te vertonen op bestemming. Om deze reden wordt de werknemer in quarantaine geplaatst. Hij kan dus niet terug reizen en naar zijn werk komen. In dit geval ligt de ziekte eveneens binnen de risicosfeer van de werkgever. De werkgever zal de zieke werknemer zijn loon moeten doorbetalen.
De werknemer kan ook pas bij terugkomst ziekteverschijnselen vertonen. In dit geval zal de werknemer niet op werk verschijnen. Ook in deze situatie dient u het loon van de zieke werknemer door te betalen.
De werknemer wil thuis blijven omdat hij bang is besmet te worden
Werkgevers dienen er alles aan te doen om besmetting tegen te gaan en laten werknemers zo veel mogelijk thuis werken. De werknemer kan ook naar huis gestuurd worden en niet de verplichting krijgen om te werken. De werknemer krijgt in beide gevallen zijn loon doorbetaald. Maar als de werknemer thuis wil blijven zonder dat daar een goede reden voor is, dan zal hij geen aanspraak hebben op loon. Dan ligt het in de risicosfeer van de werknemer dat hij niet werkt. Ook vakantie dient in overleg met de werkgever opgenomen te worden.
De werknemer negeert de instructie af te reizen naar een risicogebied. Mag u een werknemer verbieden af te reizen naar een risicogebied en wat zijn de gevolgen?
Veel werkgevers verbieden werknemers met vakantie te gaan naar een risico gebied. Zij geven daarbij aan dat als de werknemer dit toch doet en ziek wordt, alle gevolgen hiervan voor rekening van de werknemer zijn. Werkgevers zijn niet bereid om het loon in zo een geval door te betalen.
U mag uw werknemers afraden een gebied te bezoeken dat volgens Buitenlandse Zaken de kleur oranje en het advies ‘alleen noodzakelijk reizen’ draagt. Wanneer de werknemer toch naar een oranje gebied afreist, en in quarantaine wordt geplaatst of ziek wordt, bent u genoodzaakt het loon van de werknemer in beide gevallen door te betalen.
U mag een werknemer verbieden af te reizen naar een gebied dat volgens Buitenlandse Zaken de kleur rood en het advies ‘niet reizen’ draagt. Ook kunt u als werkgever de werknemer verplichten het te melden als zij toch afreizen naar een risico gebied. Hierbij kunt u als werkgever aangeven dat het overtreden van deze instructies gevolgen heeft voor de loondoorbetaling en dat er bij overtreding van de instructie ook een disciplinaire sanctie (waaronder ontslag) kan worden opgelegd. Er wordt dan gehandeld in strijd met een duidelijke en redelijke instructie van de werkgever.
Indien een werknemer, na een rood risicogebied bezocht te hebben, uit voorzorg in quarantaine wordt geplaatst, ligt dit buiten de risicosfeer van de werkgever. Mijns inziens zult u als werkgever geen loon hoeven te betalen voor de dagen dat de werknemer in quarantaine zit. Het feit dat de werknemer niet kan werken komt in redelijkheid voor rekening van de werknemer.
Als de werknemer daadwerkelijk ziek wordt is de situatie iets anders. Er zijn zwaarwegende redenen nodig om te stoppen met het doorbetalen van het loon bij arbeidsongeschiktheid. Arbeidsongeschiktheid moet dan zijn veroorzaakt door opzet. Het opzet moet gericht zijn op het arbeidsongeschikt worden om het doorbetalen van loon te staken. Hoewel opzet niet snel wordt aangenomen in de rechtspraak vind ik het verdedigbaar dat als de werknemer ondanks duidelijke instructies toch afreist naar een risicogebied en dan ziek wordt, deze ziekte toch door opzet is veroorzaakt. De werknemer heeft dan geen loonaanspraak. Een uitspraak hierover is nog niet bekend maar zal ongetwijfeld volgen.
Denk aan de werktijdverkorting
Veel werkgevers zien zich geconfronteerd met loonaanspraken terwijl er tijdelijk minder of helemaal geen werk is. De uitbraak van het coronavirus valt niet onder het normale ondernemersrisico. Denk als werkgever aan de mogelijkheid tot het aanvragen van een vergunning voor werktijdverkorting bij het ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Deze werktijdverkorting geldt wel alleen voor werknemers waarvoor de werkgever een loondoorbetalingsplicht heeft.